фән менән шөғөлләнә башлау

задрать кору — ҡабыҡты һыҙырыу

задрать голову — башты саңҡайтыу

задрать платье — күлдәкте күтәреү

задрать кнутом — сыбыртҡы менән һыҙырыу

волк задрал ягнёнка — бүре бәрәсте боғаҙланы

задрать нос — маһайып китеү, танауҙы күтәреү

задрать хвост — кеше менән иҫәпләшмәй башлау

заняться работой — эшкә тотоноу

заняться спортом — спорт менән шөғөлләнә башлау

заняться литературой — әҙәбиәт менән шөғөлләнә башлау

заняться с отстающими учениками — артта ҡалған уҡыусылар менән шөғөлләнеү

заняться своим здоровьем — һаулығыңа иғтибар итеү

заняться газетой — гәзит менән ҡыҙыҡһыныу

дом занялся — өй янып китте

заря занялась — таң ата башланы

обратиться лицом к окну — йөҙ менән тәҙрәгә боролоу

все взоры обратились на неё — барлыҡ ҡараштар уға төбәлде

мысли его обратились к прошлому — уның уйҙары үткәндәргә йүнәлде

обратиться к науке — фән менән шөғөлләнә башлау

обратиться к книгам — китап уҡырға тотоноу

обратиться к врачу — табипҡа барыу

обратиться с воззванием — саҡырыу менән мөрәжәғәт итеү

жидкость обратилась в газ — шыйыҡса газға әүерелде

обратиться в слух — бөтә иғтибар менән тыңлай башлау

обратиться в бегство — ҡасырға мәжбүр булыу

улица залилась водой — урам һыу менән ҡапланды

залиться соусом — өҫкә соус түгеү

его лицо залилось румянцем — йөҙөнә ҡыҙыллыҡ йүгерҙе, йөҙө ҡыҙарҙы

долина залилась лучами — солнца үҙән ҡояш нурҙарына сумды

соловей заливается в саду — һандуғас баҡсала сут-сут килә

залиться песней — яңғыратып йырлай башлау

хозяин задёргал лошадь — хужа атын йонсотоп бөттө (дилбегәһен тартҡылай-тартҡылай)

его задёргали — уны интектереп бөттөләр

задёргать вожжами — дилбегәне ҡаҡҡылай башлау

глаз задёргало — күҙ тарта (тартыша) башланы

солнце скрылось за горизонтом — ҡояш офоҡ артына йәшеренде

весь горизонт закрыт густыми тучами — күк йөҙө ҡуйы болоттар менән ҡапланған

открыть новые горизонты в науке — фәндә яңы офоҡтар асыу

творческие горизонты — ижади офоҡтар

горизонт воды — һыу горизонты

нефтеносный горизонт — нефтле горизонт

появиться на горизонте — килеп сығыу, күренә башлау (кеше араһында)

исчезнуть с горизонта чьего — юҡ булыу, күренмәй башлау

дрова загорелись — утын яна башланы

на небе загорелась звезда — күктә йондоҙ ҡабынды

его глаза загорелись — уның күҙҙәре янып китте

загореться желанием поехать — барыу теләге менән янып китеү

загорелся спор — бәхәс ҡыҙып китте

замотать шею платком — яулыҡ менән муйынды урап ҡуйыу

замотать лошадь — атты хәлдән тайҙырыу

замотать хвостом — ҡойроҡ болғай башлау

замотать головой — баш һелкеү

размахаться палкой — таяҡ менән һелтәнеү

забить гвоздь — ҡаҙаҡ ҡағыу

забить мяч в ворота — ҡапҡаға туп индереү

забить окно досками — тәҙрәне таҡта менән ҡаплап ҡуйыу

забить сарай дровами — һарайға утын тултырыу

сорняки забили всходы пшеницы — ҡый үләндәре бойҙай шытымдарын баҫып киткән

забить быка — үгеҙ һуйыу

забить голову кому, чем — башын ҡаңғыртыу (бутау)

забить себе в голову — башҡа һеңдереү, баштан сығармау, баш ватыу

лошадь забила копытами — ат тояҡтары менән туҡылдата

дождь забил в окно — ямғыр тәҙрәгә ҡаға башланы

забили барабаны — барабан ҡаға башланылар

забили часы — сәғәт һуға башланы

из скважины забила нефть — скважинанан нефть урғыла башланы

забить козла прост. — домино уйнау (һуғыу)

заболеть гриппом — грипп менән ауырып китеү

мой брат заболел — ағайым ауырып китте

заболеть рыбалкой — балыҡ тотоу менән мауығып китеү

у меня заболела голова — минең башым ауырта башланы

ветер зарябил воду озера — ел күл өҫтөн бөҙөр менән ҡапланы

у меня зарябило в глазах — күҙ алдым сыбарланып китте

возобновить знакомство — танышлыҡты яңынан башлау (яңыртыу)

порвать знакомство — танышлыҡты өҙөү

интересные знакомства — ҡыҙыҡ таныштар

знакомство с историей — тарих менән таныш булыу

по знакомству (сделать, устроить) — танышлыҡ менән (эшләү)

шапочное знакомство — былай ғына танышлыҡ

см. ожесточить — ожесточать

ожесточение во всех — бөтә нәмәлә рәхимһеҙлек күрһәтеү

заиграть с ожесточением — ныҡышмалыҡ менән уйнай башлау

доказывать с ожесточением — ныҡышмалыҡ менән иҫбатлау

считать до ста — йөҙгә тиклем һанау

считать деньги — аҡса иҫәпләү

считать на счётах — счётта хисаплау

считать в килограммах — килограмдар менән иҫәпләү

два года, считая с осени — көҙҙән башлап һанағанда, ике йыл

считать другом — дуҫ тип иҫәпләү

считать лишним — артыҡ тип һанау

не считая — иҫәпкә алмағанда

не считать денег — аҡсаны мул (иҫәпһеҙ) тотоноу

считать ворон — ауыҙ асып тороу

считать вёрстку с рукописью — вёрстканы ҡулъяҙма менән сағыштырып уҡыу

ударить палкой — таяҡ менән һуғыу

ударить кулаком по столу — өҫтәлгә йоҙроҡ менән һуғыу

ударить по лицу — биткә һуғып ебәреү

ударить в барабан — барабан ҡағыу

часы ударили полночь — сәғәт төн уртаһын һуҡты

ударить с левого фланга — һул флангынан һөжүм итеү

ударить тревогу — тревога һуғыу

ударить отбой — отбой һуғыу

внезапно ударил ливень — ҡапыл ҡойма ямғыр башланды

свет ударил в лицо — биткә яҡтылыҡ бәрҙе

запах табака ударил в нос — танауға тәмәке еҫе бәрелде

ударить по карману — кеҫәгә һуғыу, аҡсаһыҙ ҡалыу

ударить по рукам — ҡул бирешеү, килешеү

палец (пальцем) о палец не ударить — ҡыл да ҡыбырлатмау

весенний ход рыбы — балыҡтың яҙғы үрләү ваҡыты

ход машины — машина йөрөшө

ускорить ход — йөрөштө тиҙләтеү

замедлить ход — йөрөштө әкренәйтеү

ход лошади — ат аҙымы

дать задний ход — артҡа йөрөш

час ходу — бер сәғәтлек юл

ход событий — ваҡиғалар ағышы

в ходе борьбы — көрәш барышында

ход со двора — инеү ихатанан

колёсный ход телеги — арба тәгәрмәсе

телега на железном ходу — тимер табанлы арба

чей ход? — кем сыға?

ход ферзём — ферзь менән йөрөү

ход часов — сәғәт йөрөшө

плавный ход мотора — моторҙың талғын эшләүе

дипломатический ход — дипломатик алым

подземный ход — ер аҫтынан үтеү урыны

на ходу: — 1) эшкә әҙер

2) барғанда, юл ыңғайында; своим ходом идти — үҙ йүнәлеше (ағышы) менән барыу

не дать ходу кому — кемгә юл бирмәү, ҡаршы төшөү

пустить в ход — ҡуллана (файҙалана) башлау

с ходу: — 1) барышлай, туҡтап тормай

2) шунда уҡ; быть в ходу — һорау ҙур булыу, ҡулланыуҙа (файҙаланыуҙа) булыу

чуть больше — бер аҙ ҙурыраҡ

чуть живой — саҡ ҡына йәне бар

чуть прихрамывать — саҡ ҡына аҡһау

я вышел в путь, чуть занялась заря — таң беленә башлағас уҡ юлға сыҡтым, таң һыҙыла башлау менән үк юлға сыҡтым

чуть было не... — саҡ ҡына -маны/-мәне, аҙ ғына -маны/-мәне

чуть дышать — саҡ-саҡ ҡына тороу

чуть (ли) не... — ихтимал, буғай, булһа кәрәк

чуть свет — ҡара таңдан, бик иртә

чуть что — саҡ ҡына бер ни булһа, шунда уҡ

встать с места — урындан тороу

он встал — ул аяғүрә баҫты

встать рано — иртә тороу (после сна)

часы встали — сәғәт туҡтаған

Белая встала — Ағиҙел туңған

встать грудью — күкрәк менән ҡаршы тороу

встать в строй — сафҡа баҫыу

встать на квартиру — фатирға сиратҡа баҫыу

встать на путь чего или какой — юлына баҫыу, юлға баҫыу

встать на сторону чью-л. — кемдеңдер яғына баҫыу, кем яҡлылыр булып китеү

встать на учёт — иҫәпкә баҫыу (инеү)

встать поперёк дороги — юлға арҡыры төшөү

встать с левой ноги — һул аяҡтан тороу (кәйеф булмау, уңмау)

после долгой болезни он встал — ул оҙаҡ ауырығандан һуң аяҡҡа баҫты

камыши встали стеной — ҡамыштар стена булып ҡалҡты

пшеница встанет — бойҙай күтәреләсәк

встать на защиту Родины — Ватанды һаҡларға күтәрелеү

солнце встало — ҡояш сыҡты

встала заря — таң атты

встал вопрос — мәсьәлә килеп тыуҙы

встали новые трудности — яңы ауырлыҡтар килеп сыҡты

встать на ковёр — келәмгә баҫыу

шкаф здесь не встанет — шкаф бында һыймаҫ

встать за станок — станок артына баҫыу

завертеться с делами — эштәр менән ҡаңғырыу

колесо завертелось — тәгәрмәс әйләнә башланы